ĐIỀU TRỊ MẤT NGỦ BẰNG THUỐC NAM
Lương y Nguyễn Công Đức
Nguyên Giảng viên Khoa YHCT - ĐH Y Dược TP.HCM
UV.BCH Hội Đông y TP. HCM
Nhức đầu, mất ngủ, hay quên theo Đông y được quy vào chứng “Tâm căn suy nhược” do rối loạn 3 tạng Can, Tâm, Thận. Vận dụng lý pháp phương dược để chữa chứng này Đông y thường dùng cổ phương. Sau nhiều năm sử dụng thuốc nam trong điều trị mất ngủ đã có kết quả rất tốt, chúng tôi xin giới thiệu với quý vị.
Mất ngủ thường thấy theo các thể sau đây:
1. CAN HOẢ VƯỢNG (Hưng phấn tăng, ức chế bình thường)
- Triệu chứng: Nhức đầu, mất ngủ, mặt đỏ,đại tiện táo, tiểu đỏ. Rêu lưỡi vàng, chất lưỡi đỏ. Mạch huyền.
- Pháp trị: Bình Can, giáng hoả, an thần, nhuận trường.
- Bài thuốc:
+ Cổ phương: Đơn chi tiêu dao
+ Thuốc nam:
Đậu đen: 40g
Mắc cỡ: 20g
Nhân trần Tây Ninh: 40g
Lá vông: 20g
Muồng trâu: 10g
Sắc với 4 chén nước (800 ml) còn 1 chén rưỡi (300 ml) thuốc. Uống lúc đói, ngày 3 lần, mỗi lần 100 ml.
2. THẬN ÂM HƯ (Hưng phấn bình thường, ức chế giảm): Thận thuỷ suy kém, Tâm hoả vượng lên (Tâm Thận bất giao).
- Triệu chứng: Nhức đầu, ít ngủ, đại tiện táo, tiểu đỏ, đau lưng, di tinh. Chất lưỡi đỏ,mạch trầm tế.
- Pháp trị:Tư âm giáng hoả,an thần, cố tinh.
- Bài thuốc:
+ Cổ phương: Kỷ cúc địa hoàng thang gia vị. Hoặc Tả quy hoàn
+ Thuốc nam:
Đậu đen: 40g
Rễ đinh lăng: 20g
Mắc cỡ: 20g
Dây tơ hồng xanh: 20g
Mẫu lệ nung (giã nát): 12g
Sắc với 4 chén nước (800 ml) còn 1 chén rưỡi (300 ml) thuốc. Uống lúc đói, ngày 3 lần, mỗi lần 100 ml.
3. THẬN ÂM DƯƠNG LƯỠNG HƯ (Hưng phấn và ức chế đều giảm)
- Triệu chứng: Ngoài các triệu chứng đã nêu trong phần Thận âm hư, còn có thêm các triệu chứng sợ lạnh, liệt dương, hoạt tinh. Mạch trầm tế nhược.
- Pháp trị: Bổ thận, cố tinh, an thần.
- Bài thuốc:
+ Cổ phương: Kim quỹ thận khíHoặc Hữu quy hoàn
+ Thuốc nam:
Đậu đen (sao vàng): 20g
Đinh lăng (rễ): 40g
Mắc cỡ: 20g
Ngải diệp: 20g
Gừng khô: 12g
Sắc với 4 chén nước (800 ml) còn 1 chén rưỡi (300 ml) thuốc. Uống lúc đói, ngày 3 lần, mỗi lần 100 ml.
4. TÂM TỲ HƯ (Suy nhược cơ thể, suy nhược thần kinh, Stress làm cho Tâm Tỳ suy hư)
- Triệu chứng: Người mệt mỏi, uể oải, sắc mặt kém tươi, ăn không ngon, hay quên, hồi hộp. Mạch tế nhược.
- Pháp trị: Bổ Tâm Tỳ
- Bài thuốc:
+ Cổ phương: Quy tỳ thang
+ Thuốc nam:
Hạt sen (để tim) sao vàng: 40g
Đậu ván trắng (sao vàng): 20g
Lá dâu non (phơi âm can): 20g
Lá vông (phơi âm can): 20g
Mắc cỡ: 20g
Sắc với 4 chén nước (800 ml) còn 1 chén rưỡi (300 ml) thuốc. Uống lúc đói, ngày 3 lần, mỗi lần 100 ml.
5. VỊ KHÔNG ĐIỀU HOÀ
- Triệu chứng: Hay ợ hơi, vùng thượng vị khó chịu, bụng đầy, rêu lưỡi nhờn, mạch hoạt.
- Pháp trị:Tiêu tích trệ, hoá đàm.
- Bài thuốc:
+ Cổ phương: Bình vị tán
+ Thuốc nam:
Vỏ quýt (sao thơm): 20g
Hương phụ (sao cháy lông): 40g
Thuỷ xương bồ (cạo bỏ vỏ ngoài): 10g
Củ sả (thái nhỏ sao vàng): 20g
Gừng khô: 20g
Tất cả tán bột mịn. Để vào lọ nút kín dùng dần. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 1 muỗng cà phê bột thuốc, trước hoặc sau ăn.
Đối với thầy thuốc Đông y, khi điều trị Tâm căn suy nhược lúc nào cũng phải lưu ý yếu tố tâm lý, hướng dẫn cho người bệnh phương pháp tự chữa bệnh như xoa bóp, khí công, dưỡng sinh, thể dục.